Zoekplaatje 806 

Inzender: Historisch Centrum Overijssel 

Gegevens: Transformatorzuil op kruising van zandwegen. Gevoed vanuit bovengrondse (10.000 V?)lijn op houten masten. Bekend is dat HEEMAF in 1910 een 10 kV lijn gebouwd heeft vanaf Hengelo naar de bronpompen van het Enschedese waterleidingbedrijf in de gemeente Lonneker. Later werden gelijksoortige lijnen aangelegd naar Losser/Glanerbrug en naar Oldenzaal. Het zou dus oost Twente kunnen zijn, maar HEEMAF opereerde in het hele land.

Datering: ?   Formaat: 18 x 12 cm   
Extra beelden:
foto in nieuw venster
detailvergroting 1 : boerderij rechts van zuil
detailvergroting-2 : boerderij links van zuil, identiek aan boerderij rechts van zuil

Geplaatst: 1 maart 2008




 Reacties op Zoekplaatje 806 
De nieuwste inzending staat bovenaan!

Jan Spoolder (Utrecht): Overigens vond ik in de beeldbank Hengelo nog wel een foto van een boerderij in Driene die lijkt op de boerderij rechts verderop (met 2 kleine raampjes op de begane grond aan weerszijden van de voordeur en een middenraam). Boerderij Vruwink-ten Vaanholt. De foto is te bekijken door op onderstaande link te gaan naar Buurtschappen en wijken --->Buurtschap Driene ---> loepje(zoeken) aanklikken---> Nr: Buurtschap Driene-018. Deze boerderij heb ik niet kunnen lokaliseren en ik denk eigenlijk ook niet dat het juist is...
Website: http://www.museumarchief.nl/ [...]
Dinsdag 8-1-2019 16:48:05



Jan Spoolder (Utrecht): De 'Groene Peperbus' (rond transformatorhuisje) die Dibbler aanhaalt had ik ook gevonden in bijgaand artikel en zou gestaan hebben op de kruising Zwavertsweg-Nieuwe Grensweg. Echter de situatie ter plekke noch de plaatsing van boerderijen aan een rechte (zand)weg op bijv. topotijdreis.nl ondersteunen deze locatie. Ook verderop, richting het eindstation in Lonneker, zie ik geen plausibele mogelijkheden.

Op het kaartje op holechistorie.nl, eerder aangehaald door Dibbler (https://www.holechistorie.nl/images/Kaart_van_Nederland_met_daarop_de_plaatsen_waar_HEEMAF_electriciteitsnetten_geleverd_of_gebouwd_heeft.jpg) is ook sprake van een bovengrondse 50.000 voltleiding van Hengelo zuidwaarts via Beckum/Haaksbergen naar Eibergen. Zouden we op de foto ook deze 50.000 voltleiding kunnen zien (hier heb ik dus totaal geen verstand van)? Het type boerderij (met een klein raam in de topgevel of een houten topgevel) komt veel voor in het buitengebied tussen Hengelo, Haaksbergen en Hengelo.
Website: https://groot-driene.nl/geschiedenis [...]
Dinsdag 8-1-2019 16:37:55



Dibbler (): Deze foto zit ook in de fotodatabase van Museum Hengelo. Helaas is het niet mogelijk om direct te linken naar een foto of zoekresultaat in deze database. Zoek op titel 'Heemaf' en klik door naar foto Heemaf-245. Op deze foto klikken levert vervolgens deze beschrijving op:

"Transfomatorhuisje "De groene peperbus", van het Twentsch Centraal Sation voor stroomlevering, gevoed vanuit bovengrondse 10 KV lijn op houten masten. De HEEMAF heeft in 1910 een 10 KV lijn gebouwd vanuit Hengelo naar de bronpompen van het Enschedese waterleidingbedrijf in de gemeente Lonneker. Dit transformatorhuisje is gelegen aan de oude Zwavertsweg. Deze liep van de Oude Postweg tot aan (later) de Nieuwe Grensweg."

Ik kan dit echter niet plaatsen op de oude Zwavertsweg. Het westelijk deel van deze weg is bij de aanleg van de wijken Klein en Groot Driene verdwenen, maar op topotijdreis is te zien dat de weg nergens zo recht is als het ZP. Daarnaast klopt de west-oost oriëntatie van een groot deel van de weg niet met de schaduwen op het ZP. Als we op het ZP in de richting van een zijweg van de Zwavertsweg kijken, zou alleen de Oude Grensweg in aanmerking komen, maar ook dat klopt niet met de zonnestand.

Zoeken in het gebied tussen Hengelo en het Enschedese waterledingbedrijf heeft (nog) niets opgeleverd.

Website: http://www.museumarchief.nl/ [...]
Dinsdag 8-1-2019 11:44:58



Redactie (): Onderstaand een link naar de afbeelding bij het HCOV. Van de deskundigheid van Jaap Tuik kunnen we helaas niet meer profiteren, hij is in 2010 overleden.
Website: https://www.historischcentrumoverijssel.nl/zoeken- [...]
Donderdag 3-1-2019 23:15:04



Dibbler (): Op dezelfde (uitgebreide en zeer interessante) site een kaartje waarop de locaties van transformatorzuilen in Twente en de Achterhoek beter te herleiden zijn. Een snelle zoektocht op topotijdreis heeft mij nog niets opgeleverd.
Website: https://www.holechistorie.nl/images/stories/1914tw [...]
Donderdag 3-1-2019 11:43:19



Theo van Gijlswijk (De Zilk): In bijgaande link staat ook deze foto afgebeeld met opmerking locatie onbekend. Daar is de foto behoorlijk te vergroten en is bv ook bebouwing zichtbaar aan het einde van het zandpad links van de zuil.
Website: https://www.holechistorie.nl/heemaf/heemaf-artikel [...]
Woensdag 2-1-2019 23:27:53



Dibbler (): In de link een afbeelding met een lijst van door de HEEMAF geleverde transformatorzuilen en een bijbehorende, met de hand ingetekende, kaart op grote schaal. Dus weinig nauwkeurig. Lijst en kaart zijn gemaakt door het installatiebureau van de HEEMAF. Helaas geen datering.
Website: https://www.holechistorie.nl/images/Kaart_van_Nede [...]
Woensdag 2-1-2019 20:38:29



dick zweers (bergeijk): Wanneer is men begonnen het Ruurlose Broek (gemeente Oost-Gelre) te ontginnen? De boerderijen op het zoekplaatje zijn niet veel jonger dan 1910-1915, gezien de dakbedekking. Is 'het broek' (website) later ontgonnen dan moet het m.i. afvallen als optie.
Website: http://www.ruurlosebroek.info/index.php?option=com [...]
Woensdag 9-6-2010 13:42:38



dick zweers (bergeijk): N.a.v. Jan Lemmens heb ik naar electriciteitspalen met een aarddraad over de kop van de paal gezocht in het noordoosten van de Gelderse Achterhoek in Neede, Eibergen en Borculo. Bijgaand voorbeeld, het enige dat ik kon vinden, is Borculo (link). Eerder meende ik dat Gelderland vanwege het niet-voorkomen daarvan weinig kans zou maken. Zo komt misschien ook het Ruurlose Broek in aanmerking. Het is een ontginnningsgebied met rechte wegen (daarop doelde ik 12-5-2008). Ik denk dat het type boerderij leidend moet zijn en ik kan het me daar goed voorstellen, evenals in de gemeenten die ik zojuist noemde. Twente is nog altijd denkbaar begrijp ik van Jaap Tuik. Vanwege het boerderijtype lijken mij midden Drenthe en de omgeving van Vroomshoop-Gramsbergen-De Krim veel minder waarschijnlijk.
Website: http://www.gelderlandinbeeld.nl/TopView.php?module [...]
Woensdag 9-6-2010 13:31:36



Jan Lemmens (rotterdam): Op de beeldbank van het Achterhoeks Archief staat ook zo'n "aanplakzuil" zoals
zij dat noemen. Deze staat op de Haaksbergseweg in Eibergen. Fotonummer 0967
Zondag 5-7-2009 22:41:31



Jaap Tuik (Zwolle): Met dank aan J. Verheijden voor zijn reactie, toch nog weer mijn overtuiging dat dit wel degelijk een 3/4/6- of 10 kV driefase draaistroomlijn is. Het is weliswaar niet echt aan te bevelen om dat soort lijnen over houten masten te leggen, maar rond 1910-1915 was elektrificatie van het platteland alleen nog maar mogelijk als de uiterste zuinigheid in acht genomen werd en daarvoor waren stalen masten dikwijls te duur. Bekend is bijvoorbeeld dat HEEMAF in 1909-1910 een 10 kV bovengrondse lijn op houten masten heeft aangelegd van Hengelo naar Lonneker, die enkele jaren later doorgetrokken werd via Losser naar Glanerbrug/Gronau. In 1910 werd toen al wel een ondergrondse 10 kV kabel gelegd van Hengelo naar Enschede (de eerste 10 kV kabelverbinding voor openbare elektriciteitsvoorziening in Nederland) en één van Enschede naar Lonneker. Die kabels waren echter alleen mogelijk doordat Enschede wat beter bij kas zat dan Lonneker.
Dat het plaatje een hoogspanningslijn afbeeldt, blijkt ook uit de vangbeugels die onder de isolatoren aangebracht zijn en die voor laagspanning niet vereist waren. Verder is de kabeleindsluiting in de mast duidelijk van het hoogspanningstype en wijst de grootte van de isolatoren ook op een hogere spanning dan 220/380 V. Voor 220/380 V zou bovendien, buiten de aarddraad, ook nog een nulleider aanwezig geweest moeten zijn.
Met het Lonneker verhaal beweer ik overigens niet dat het in Twente moet zijn, maar het zou wel heel goed kunnen.
Maandag 5-1-2009 12:57:21



J. Verheijden (hilversum): Dit is geen bovengronds 10 KV net hoor, maar 220-380 volt.
Die had je door het hele land, men klom daar in met de z.g. klimschaatsen.

Vrijdag 2-1-2009 19:37:23



Jaap Tuik (Zwolle): Veel dank voor de reacties tot nu toe. Wat wij er vanuit het HCO nog aan kunnen toevoegen is dat de opname stamt uit de periode 1912-1915. Verder is bekend dat HEEMAF in die periode dit soort 10 kV lijnen heeft gebouwd in Oost Twente, in het Gooi en mogelijk ook al in de buurt van Eindhoven/Helmond en Voorne/Putten.
De gesuggereerde gebieden in Overijssel en Zuid Drenthe liggen niet voor de hand omdat daar, voor zover wij weten, alleen gedistribueerd werd onder laagspanning. Dit geldt zeker voor de elektriciteitsbedrijfjes in Dalen, Dalerveen, Erica, De Krim, Gramsbergen, Ruinerwold en het bedrijf van Jan Gorter in Nieuw Amsterdam. Ook werden vele van deze kleine bedrijven pas gesticht tijdens de eerste wereldoorlog, toen de petroleum schaars werd en de olielampen langzaam dreigden te doven. Dat was dus na de opnamedatum. Wel is er in Kollummerland (Friesland), in 1911, een vrij uitgebreid 4 kV net aangelegd en die mogelijkheid is er dus ook nog. De boerderijen lijken niet erg Fries, maar je weet maar nooit.
De drie koperen hoofdgeleiders duiden op een driefase systeem (draaistroom) en de (waarschijnlijk stalen) geleider over de paalkappen is de aarddraad voor het afleiden van bliksemstromen.


Woensdag 14-5-2008 11:57:07



Martin Snuverink (Voorburg): Voortbordurend op de suggestie van Dick Zweers heb ik op een oude kaart van Overijssel gekeken. Ten westen van Vroomshoop loopt de Vroomshoopseweg (nu N 341). Dit was gemeente Den Ham. In 1903 (herzien) en 1908 (uitgave) een zandweg met bomen en nog nauwelijks boerderijen. Wel een telephoonleiding.
Maandag 12-5-2008 22:03:15



dick zweers (bergeijk): Vriezenveen of Vroomshoop? Zijn dat geen opties? De enige omvangrijke ontginning in de Achterhoek is tussen Ruurlo en Beltrum. Bij Drenthe denk ik aan de zuidoosthoek. Stenen topgevels, als variant van een houten topdriehoek zijn weinig algemeen, maar juist in Vriezenveen e.o. zie je ze (nog). In Vroomshoop en achter Gramsbergen (De Krim) zijn ontginningen met een min of meer Gronings boerderijtype te vinden (het voorkomen van dit type is daar niet uit te sluiten). Ik denk dat de ontginners uit die streken hun vertrouwde bouwvorm 'meenamen'. Een detail wat ik typisch Overijssels vind is de electriciteitspaal met drie isolatoren en een vierde (0)draad die is vastgemaakt aan een pinnetje op de kop van de paal. Dit type had je vroeger ook in Durgerdam e.o. maar dat is hier niet relevant. Ik vraag me af of het in Gelderland of Drenthe wel ooit is voorgekomen.
Maandag 12-5-2008 12:39:32



Martin Snuverink (Voorburg): Dit landschap past niet zo goed bij de omgeving van Hengelo en Enschede. Zo te zien gaat het hier om een tamelijk grootschalige heide-ontginning van rond 1900 met strakke verkaveling. Die is in het oosten van Twente niet of nauwelijks te vinden. Eerder zou ik dit verwachten in de Achterhoek of midden Drenthe. De boerderijen lijken afgeleid van het Saksische type. De plaatsing van de schoorstenen op de boerderijen is overigens niet gelijk.
Dinsdag 4-3-2008 10:29:25



  Om een reactie te plaatsen kun je onderstaand formulier gebruiken

naam *  e-mailadres *     
woonplaats  Wat is woord één in deze zin? vul dit hier in *
opmerkingen *


link 1 (incl. http:// of https://):

link 2 (incl. http:// of https://):

link 3 (incl. http:// of https://):

link 4 (incl. http:// of https://):

link 5 (incl. http:// of https://):