Reacties op Zoekplaatje 438
De nieuwste inzending staat bovenaan!
opgelost!
Capelle
Redactie Zoekplaatjes (Scheveningen): Mevrouw N. Waarts van de Heemkundevereniging Sprang-Capelle zond onderstaande foto in, waarvoor onze dank. Zij schreef het volgende: "Zoals beloofd stuur ik U bij deze een foto van de brug in Capelle. Het laat zien de nog niet vernielde brug over het Oude Maasje in sneeuw en ijs. Tijdens de oorlogshandelingen rond het Capelse veer is de brug opgeblazen.
Wij hebben deze foto gekregen van ons heemkundelid Dick Vos, zijn schoonouders hebben hier gewoond."
Bert Scheijgrond,
Redacteur Zoekplaatjes
Donderdag 7-4-2005 19:37:10
|
jaap tuik (Zwolle): Mede namens Peter van der Most heel hartelijk dank voor de geweldige inspanning van U allen! Wij zullen ons haasten, de witte vlek in het HEEMAF-bestand op te vullen! Mocht iemand van de speurneuzen behoefte hebben aan een hoogwaardiger scan of afdruk, dan kunnen wij dat verzorgen
Jaap Tuik
Dinsdag 29-3-2005 12:40:32
|
Redactie Zoekplaatjes (Scheveningen): De Vereniging voor Heemkunde 'Sprang-Capelle e.o.' heeft bevestigd dat het bij zoekplaatje 438 inderdaad om de ophaalbrug bij Capelle gaat. Mevrouw N. Waarts heeft beloofd fotomateriaal op te zoeken en toe te zenden. Ik feliciteer Martin Snuverink en Gerard Nachbar van harte met de oplossing en dank hen voor de enorme ijver,inzet en volharding die zij bij het oplossen van dit toch zeer moeilijke zoekplaatje hebben getoond. En uiteraard dank ik ook Christian van der Ven, Thomas en Jaap Tuik en de Vereniging voor Heemkunde 'Sprang-Capelle e.o.' voor hun ondersteuning.
Bert Scheijgrond,
Redacteur Zoekplaatjes
Donderdag 24-3-2005 19:34:22
|
Martin Snuverink (Voorburg): Mede namens en in overleg met Gerard Nachbar doe ik hierbij toekomen een oude schets van de ophaalbrug bij Capelle (separaat opgestuurd). De overeenkomst met het zoekplaatje is onzes inziens overtuigend.
De door Ton Lensvelt geleverde beschrijving van de brug luidt:
"Brug gevormd door twee vaste overspanningen van gelijke grootte, waartussen een beweegbaar gedeelte ten behoeve van de scheepvaart. De onderbouw bestaat uit twee gemetselde landhoofden en twee onderjukken met ijzeren bovenjukken. Elke vaste overspanning wordt gevormd door twee vakwerkhoofdliggers verbonden door plaatijzeren dwarsdragers waartussen balkijzeren langsliggers zijn aangebracht. Het beweegbare gedeelte wordt gevormd door een dubbele klepbrug waarvan elke klep bestaat uit twee plaatijzeren hoofdliggers verbonden door balkijzeren dwarsdragers. Vrije doorvaartwijdte bedraagt 10 m, de breedte tussen de leuningen op het vaste gedeelte 5,10 m en op de ophaalbrug 3,60 m."
Maandag 21-3-2005 21:54:47
|
Redactie Zoekplaatjes (Scheveningen): Het enthousiasme waarmee naar een oplossing is gezocht bij dit zoekplaatje is werkelijk hartverwarmend. Toch moet mij van het hart, dat het enthousiasme naar mijn mening iets te ver gaat wanneer de bezoekers zelf gaan bepalen of een plaatje al dan niet als opgelost beschouwd dient te worden. Ik meen toch, dat, zonder iets aan de bewonderenswaardige ijver en deskundigheid van de speurders te willen afdoen, dat een taak van de redactie is. Ik hoop dan ook dat de bezoekers er begrip voor zullen hebben, dat ik gaarne bijvoorbeeld nog een foto van de bewuste brug en/of boerderij of bevestiging uit andere bron zou zien. Want in feite is wel een plaats op een kaart gevonden die mogelijk (en inderdaad zeer waarschijnlijk)de juiste locatie is, maar als bewijs lijkt mij dit toch mager. Ik heb de Vereniging voor Heemkunde 'Sprang-Capelle e.o.'aangeschreven met de vraag of zij Capelle als juiste oplossing voor dit zoekplaatje kan bevestigen.
Bert Scheijgrond,
Redacteur Zoekplaatjes
Maandag 21-3-2005 14:33:21
|
Martin Snuverink (Voorburg): Ik was er zelf al van overtuigd dat a) de juiste locatie is. Alleen de ongerijmdheid met de rolbrug speelde parten. Ik vond de kwestie zo enerverend, dat ik vanmorgen om 8 uur naar de plekken (a) en (b) gereden ben om te kijken hoe het er nu uitziet en om mijn overtuiging te toetsen.
Aangenomen dat plek (a) de juiste is, trof ik daar nu een stalen boogbrug aan van zeker 6 m hoogte met opritten over kleilichamen. Op het erf (Veerweg 11, Sprang-Capelle) staat nu een boerderij, maar een nieuwer gebouw dan op het zoekplaatje. De veehouder/ bewoner vertelde mij dat het oude huis op dit erf in de oorlog is verwoest en dat de huidige boerderij in 1950 is gebouwd. Ik heb een redelijke ervaring in het dateren van gebouwen, en constateerde dat het ongeveer moest kloppen. Hij vertelde dat het verwoeste huis inderdaad ook brugwachterswoning is geweest. Hij zei dat de huidige boogbrug in 1965 was gebouwd en dat er daarvoor een draaibrug was. Als dat juist is dan waren er achtereenvolgens een ophaalbrug (die evenals het huis in de oorlog is verwoest), een draaibrug (van de oorlog tot 1965) en de huidige boogbrug.
De breedte van het water en de achtergrond stroken met het zoekplaatje.
Voorts ontwaarde ik op de plek waar het kampement moet zijn geweest twee lieden met metaaldetectoren. Ik sprak ze aan, nieuwsgierig naar wat ze zochten. Zij vertelden mij dat hier in de oorlog zwaar is gevochten en dat Duitsers hier gelegerd waren. Zij hebben aan het einde van de oorlog munitiekisten in het Oude Maasje gegooid en lijken in de kleikades begraven. De “schatgravers” lieten mij een (lege) munitiekist zien die zij vanmorgen nog hadden opgegraven of opgevist.
Op de plek waar het kampement van HEEMAF moet zijn geweest is nu een populierenbosje. Op deze plek is het kampement zeer goed voor te stellen.
Op het erf staat nog steeds een oude, hoge boom op de plek die overeenkomt met de voorste boom op het zoekplaatje.
Het Oude Maasje en het Zuiderkanaal waren destijds getijdenwateren, wat op de foto te zien is aan de hoge dukdalven. Ook de lange loopplank wijst hierop.
Toen ik van het veldonderzoek thuiskwam, twijfelde ik ernstig of de brug op het zoekplaatje wel een rolbrug was. Dit raadsel is inmiddels dank zij Thomas opgelost.
Ik heb ook nog naar plek (b) gekeken, wat mijn eerdere conclusie dat dit niet de plek van het zoekplaatje kon zijn bevestigde.
Jaap Tuik heeft ons dus ernstig, maar te goeder trouw, misleid met het gegeven dat de brug van het zoekplaatje een rolbrug is. Het ironische is, dat dit toch tot de oplossing heeft geleid, omdat er bij Waalwijk heel toevallig wel een rolbrug (in zijn woorden: “een in langsrichting uitrijdbare stalen brug”) is geweest.
Ik verzoek de redactie het betreffende kaartfragment te plaatsen.
Het plaatje is dus nu definitief opgelost met medewerking van Gerard Nachbar, Christian van der Ven, Thomas en Jaap Tuik zelf.
Er zijn aan reacties op dit zoekplaatje liefst ruim 350 regels volgeschreven!
Zondag 20-3-2005 14:06:25
|
Gerard Nachbar (Almere): Ik denk dat we er nu toch écht helemaal uit zijn.
Martin heeft dit zoekplaatje opgelost. Even hardnekkig als hij volhoudt dat het (b) is, heeft hij later terecht volgehouden dat het (a) is.
Waarom?
1. Locatie (a) betreft een ophaalbrug, locatie (b) een rolbrug. Topokartografisch onderzoek van Thomas (zie bijgevoegde uitsnede)bevestigt dit. Op http://www.rat.de/kuijsten/atlas/nb/capelle.gif (Gemeenteatlas Kuypers) tref je de plattegrond aan van de gemeente Capelle. Ter plaatse van locatie (a) is er sprake van een veer. Na de aanleg van de Bergsche Maas wordt dit een ophaalbrug. Zie hiervoor de site http://home.wanadoo.nl/tonlensvelt/veren.html. Dus er kan geen misverstand over bestaan dat het op locatie (a) om een ophaalbrug gaat.
2. Als je goed kijkt, zie je dat ons zoekplaatje geen rolbrug is, maar een ophaalbrug!!! Het gaat om een constructie waarbij twee personen aan weerszijden met handkracht het brugdeel omhoog draaien. Er zal waarschijnlijk sprake zijn van contragewichten (basculebrug). Aan "topo-Thomas" de eer dat hij mijn, en naar ik aanneem onze, ogen geopend heeft. Je kunt je kennelijk blind staren op de initiële info bij een zoekplaatje. Je kunt je kennelijk ook blind staren op het zoekplaatje zelf. Het was dan ook de week van Blind (Danny), zullen we maar denken.
Het intensieve zoekwerk heeft wat in de visserij interessante bijvangsten opgeleverd, variërend van een uitputtende geschiedenis van de Bergsche Maas tot de geschiedenis van de elektrificatie van het Nederlandse spoorwegnet.
(Hieronder de door Gerard Nachbar ingestuurde kaart met daaronder een detailvergroting met "Oph.Br." -red.)
Zondag 20-3-2005 12:17:16
|
Martin Snuverink (Voorburg): Uitstekend vorswerk van Gerard Nachbar. Maar het wordt me nu een beetje verwarrend. Daarom nog even alles op een rijtje.
Er zijn twee mogelijke locaties aan het Zuiderkanaal: a) Capelle/Veerweg en b) Besoijen/ Waalwijk/Zomerdijk.
Ad a): De historische atlas vermeldt op deze locatie “ophaalbrug”. Er staat een erf met twee gebouwen op de zuidoever met inham (haventje). Er is geen (winter)dijk. Het kampement moet op de noordoever liggen.
Ad b): Op deze locatie heb ik in de historische atlas gelezen “ophaalbrug”, maar op het kaartfragment ingestuurd door Gerard staat “rolbrug”. Is de kaart van Gerard dezelfde als die ik heb bekeken? Heb ik het dan verkeerd gelezen? Tegen locatie b) pleit echter dat er geen erf is, dat een plek voor een kampement op de noordoever ontbreekt en dat volgens Christiaan van der Ven enkele Waalwijk-kenners de situatie niet herkenden. Ervóór pleit dat deze locatie dichter bij het leidingtracé ligt. Er zijn wel een tweetal kleine gebouwtjes onmiddellijk aan de weg (brugwachtershuisje?).
Dat de boerderij na 1905 is gebouwd, geloof ik niet. De erfbomen zijn zeker ouder dan van 1905, dus toen moet er al een erf geweest zijn. De boerderij is waarschijnlijk ook brugwachtershuis geweest, mede gelet op de reddingboei die aan de gevel hangt. Het gebouwtje aan de oostzijde van de brug zou op foto 1 te zien moeten zijn, maar ontbreekt.
Het vaarwater van het Zuiderkanaal was overigens destijds groot genoeg voor de aanvoer van materiaal. Bovendien was het water in het Zuiderkanaal waarschijnlijk rustiger dan in de Bergsche Maas.
Conclusie: Op locatie b) was in 1905 een rolbrug, maar geen boerenerf. Op locatie a) waren in 1905 een ophaalbrug en een boerenerf. Het kaartbeeld van a) komt overeen met de foto’s. Wellicht was er rond 1919 wel een rolbrug. Ik kan de boerderij niet plaatsen op locatie a).
Daarom houd ik vol dat a) (Veerweg van Capelle naar Dussen) waarschijnlijk de juiste locatie is.
Voor meer informatie over de rolbrug van locatie b) raad ik aan te surfen naar de link.
Op deze site zijn ook de twee zoekplaatjes weergegeven.
Ik ben benieuwd!
Website: http://www.erstelinghe.nl/nieuws.html#De%20rolbrug%20onder%20Besoyen
Zaterdag 19-3-2005 18:58:02
|
Gerard Nachbar (Almere): Er is nóg een argument dat voor Martins oorspronkelijke suggestie pleit: de logistiek! De Bergsche Maas is toch redelijk diep vaarwater en uitermate geschikt voor de aanvoer van materiaal. Op de kaart zie ik pas nu aan de zuidoever bij het veer naar Drongelen een inham, oftewel een rustige plaats om materiaal te lossen, die via paard en wagen verder vervoerd wordt. Nog geen 200 meter verder is het op het zoekplaatje zichtbare depot, werf, werkplaats, or whatever.
Overigens: de bruine verticale streep op de kaart heeft ermee te maken dat deze kaart op linnen geplakt is. Iemand heeft mij als klein kind ooit uitgelegd dat daardoor de vouwen niet in het landschap zijn terug te vinden...
Vrijdag 18-3-2005 22:56:25
|
Gerard Nachbar (Almere): Ik heb telefonisch contact gehad Thomas. Bonneblad 585 (Raamsdonkveer) met daarop de weg vanuit Capelle is geraadpleegd. Het gaat ook conform zijn kaartinfo 5 km westelijker om een ophaalbrug. (Dr. is geen draaibrug, maar de afkorting van Duiker.) Ik denk dus dat we de enige rolbrug hebben gelocaliseerd en dat dit dus de juiste locatie is, die Martin ook al eerder met een gezonde dosis hardnekkigheid als de locatie heeft beschouwd. Dus Martins optie van 5 km westelijker van vandaag lijkt me onwaarschijnlijk.
De foto is in zuidelijke richting genomen. De boerderij is ergens tussen 1905 en 1920 gebouwd. De directieboot ligt - tegen noordenwinden beschermd - heerlijk in de beschutting van de winterdijk.
Dus met een knipoog naar Mr. Frank Visser en een gezonde ironie plus zelfspot komt wat mij betreft de denkbeeldige zoekende rechter op Nederland 1 tot de uitspraak: "Dit is onze uitspraak en hier zullen we het mee moeten doen".
Vrijdag 18-3-2005 22:16:27
|
Gerard Nachbar (Almere): Allereerst hartelijk dank aan Thomas van de website Kaarten kijken voor de snelle levering van de digitale uitsnede bij mijn vorige bijdrage. Een bezoek aan zijn website (zie de link elders) is meer dan de moeite waard.
Overigens: het vermoeden van Martin komt overeen met mijn optie (a) uit een bijdrage eerder vandaag. De uitsnede loopt niet door naar de weg van Capelle naar (onder meer) Dussen, dus ik zal hem vragen om even een update te sturen.
(Hieronder de door Gerard Nachbar ingestuurde kaart met daaronder een detailvergroting met "RolBr" -red.)
Website: http://members.home.nl/thomas11/kaarten_kijken.htm
Vrijdag 18-3-2005 19:30:00
|
Gerard Nachbar (Almere): In grote haast en dito opwinding (heb nog niet alles van Martin van vandaag gelezen) een uitsnede van Bonnekaart 586 uit 1905 opgestuurd. De brug van mijn optie (b) = veer naar Drongelen toont het bijschrift "RolBr"!!!!
Vrijdag 18-3-2005 17:07:44
|
Martin Snuverink (Voorburg): Kleine correctie op voorgaande reactie: "draaibrug" moet zijn "ophaalbrug".
Vrijdag 18-3-2005 17:05:19
|
Martin Snuverink (Voorburg): Nog even voor de duidelijkheid: de rolbrug van Besoijen lag ten noorden van Waalwijk over het Zuiderkanaal, even westelijk van het punt waar de Waalwijksche Haven in dit Zuiderkanaal uitkomt. Dit is de plek die Gerard Nachbar met b) aanduidt.
Ik heb inmiddels de historische atlas geraadpleegd en ben tot de conclusie gekomen dat dit niet de locatie van het zoekplaatje is, en wel omdat er geen huis of boerderij bij staat en omdat er een winterdijk is. De brug staat op de kaart aangegeven als draaibrug, maar die kan rond 1900 door een rolbrug zijn vervangen. De brug verbindt inderdaad het drielingstreekdorp Besoijen-Waalwijk-Baardwijk via het veer over de Bergsche Maas met Drongelen.
Er is echter nog een andere mogelijkheid in de omgeving, die bij nader inzien zeer veel kansrijker is. Deze plek ligt 5 km westelijk van de vorige plek en gaat ook over het Zuiderkanaal. De brug ligt in de Veerweg die langs en in het verlengde van de Capelsche Haven Capelle via een veer over de Bergsche Maas met Dussen verbindt. De historische atlas geeft daar eveneens een ophaalbrug aan, die ook goed kan zijn vervangen door een rolbrug. Wat nog belangrijker is, is dat aan de zuidoever van het kanaal westelijk van de brug een boerenerf staat aangegeven met twee panden en vier bomen. Op de nieuwste topografische kaart komt dit erf nog steeds voor, maar er zijn gebouwen bijgekomen. Bovendien is hier geen (winter)dijk aanwezig, maar slechts een (zomer)kade. Het veldje waarop het kampement was is nog steeds in het veronderstelde kaartbeeld te herkennen als bosje. Het kaartbeeld past dus verrassend goed bij dat van het zoekplaatje.
Als deze locatie juist is, kijkt de fotograaf over het open veld naar het zuidwesten. In de verte ligt de verspreide streekbebouwing aan de zuidzijde (veilige zijde) van de Waspikse Dijk tussen Waspik en Capelle. Het gehele gebied ten noorden van de Waspikse Dijk en Winterdijk was destijds overlaatgebied van de Maas, in de tijd dat de rivier nog ruimte had. De veronderstelling van Gerard dat de foto in noordelijke richting is genomen is dan niet juist. Ik weet ook niet waarop die veronderstelling is gebaseerd. Er is immers geen zonneschijn en dan vervalt ook de noodzaak om in noordelijke richting te fotograferen.
De huidige hoogspanningsleiding loopt circa 500 m zuidelijk van de brug.
Voorts heb ik van de gelegenheid gebruik gemaakt om met behulp van de historische atlas andere mogelijkheden te onderzoeken. Er waren geen locaties die voldoende overeenkwamen met het zoekplaatje.
Hiermee ben ik er bijna zeker van dat het om de brug in de Veerweg tussen Capelle en Dussen gaat. Nu nog het definitieve bewijs
Vrijdag 18-3-2005 16:37:17
|
Martin Snuverink (Voorburg): Gerard en Jaap, ik heb de historische atlas bestudeerd en nieuwe informatie. Ik moet nu werken, maar ik kom er zsm op terug.
Vrijdag 18-3-2005 13:17:09
|
Gerard Nachbar (Almere): Allereerst: het blijft zinvol om over een vergroting van de horizon links in figuur 1 te beschikken. (Ik zei ten onrechte rechts.)
Wat de rolbrug van Besoijen betreft het volgende: Over welke locatie hebben we het eigenlijk? Ik haal mijn ANWB-kaart er nog eens bij en raadpleeg oude atlassen; zowel Bos als de superieure Beekman & Schuiling (achtste druk).
Besoijen is de westelijke voortzetting van de lintbebouwing van Waalwijk. Het is een wegenknooppunt met een aftakking richting Loon op Zand van de weg door de Langstraat. Het Oude Maasje plus voortzetting Zuiderkanaal loopt circa 2 km noordelijker van Waalwijk-Besoijen-Capelle-Waspik et cetera! Onze 50kV-lijn ligt inderdaad overal op minder dan 1 km afstand van deze waterweg. Er zijn circa 6 naar zuid lopende aftakkingen van Oude Maasje plus Zuiderkanaal zichtbaar. In Besoijen plus directe omgeving is geen water zichtbaar, of het moet de wegsloot langs de genoemde oost-west verlopende weg door de Langstraat zijn.
Als ik het allemaal goed begrijp (correct me if I'm wrong) luidt de veronderstelling dat het zoekplaatje een oeververbinding (rolbrug) in de waterweg Oude Maasje plus Zuiderkanaal (eventueel inclusief Afwateringskanaal) betreft.
Mijn kaartinfo biedt vier mogelijkheden:
(a) Pal ten noorden van Capelle. Weg gaat verder naar het veer over de Bergsche Maas en komt uiteindelijk uit op de weg tussen Dussen en Meeuwen. Het veer kan volgens de ANWB 12 ton verstouwen, dus dat moet (geen zijwegen van belang) dus ook voor onze rolbrug gelden.
(b) Vanuit Waalwijk noordwaarts. Over de brug stukje naar het westen, dan naar het noorden en via 12-tons veer naar Drongelen. Tussen (b) en (c) loopt ten noorden van het Zuiderkanaal een weg.
(c) Vanuit Waalwijk noordwaarts. Je komt uit op knooppunt Zuiderkanaal-Afwateringskanaal. Bij nader inzien gaat de brug over het afwateringskanaal en niet over het Zuiderkanaal.
(d) Vanuit Baardwijk (oostelijke voortzetting van Waalwijk) over het Afwateringskanaal.
Als het om de "rolbrug van Besoijen" gaat ligt (b) nog het dichtst bij Besoijen. Aannemend dat de foto in noordelijke richting is genomen, zou er aan de horizon iets van Drongelen te zien moeten zijn.
Vrijdag 18-3-2005 10:47:21
|
Martin Snuverink (Voorburg): Het tracé van de huidige hoogspanningsleiding tussen Geertruidenberg en Orthen volgt nog steeds het tracé dat Jaap Tuik heeft beschreven. De leiding loopt inderdaad langs (vlak ten zuiden van) de huidige schutsluis tussen de Bergsche Maas en de Waalwijksche Haven bij het Zuiderkanaal. Dit Zuiderkanaal, waarover de eerder door mij aangegeven rolbrug lag, loopt ongeveer evenwijdig aan de hoogspanningsleiding. Deze rolbrug lag op circa 200 m afstand van de hoogspanningsleiding. Ik houd dan ook vol dat het moet gaan om de rolbrug bij Besoijen (thans Waalwijk) over het Zuiderkanaal. Het Zuiderkanaal is voltooid tussen 1887 en 1900, de tijd van stalen vakwerkconstructies á la Eiffel.
Indien ander fotomateriaal ontbreekt, dient bewijsmateriaal te worden gevonden door het raadplegen van de Historische Atlas van Noord-Brabant (uitgeverij Robas, schaal 1:25.000, ca 1910), waarover ik helaas niet beschik. De boerderij van het zoekplaatje, die stellig dateert van 1900 of eerder, moet op de betreffende kaart van die atlas zijn aangegeven. Als dit niet het geval is, geen boerderij staat aangegeven, ben ik abuis en moeten we het toch elders zoeken. Ik heb daarvoor geen suggestie.
Ik blijf erbij dat het landschap op het zoekplaatje dat van een open polderlandschap is en niet op de zandgronden ligt, wat Gerard Nachbar ook heeft aangegeven. Dit is dus stellig geen landschap dat is te vinden langs het Wilhelminakanaal en de Zuid Willemsvaart. De omgevingen van Tilburg, Eindhoven en Helmond sluit ik dus uit.
Gerard Nachbar oppert dat er wellicht een rolbrug is geweest waar de A16 en de spoorlijn de Mark kruisen. Ik veronderstel dat Wim Meulblok dit zou hebben geweten en dat er informatie over te vinden zou zijn geweest. Als daar inderdaad de rolbrug zou zijn geweest, moet dit hetzelfde project hebben betroffen als op opgelost zoekplaatje 400. De locatie van plaatje 400 ligt op 3 km van de brug van de A16 over de Mark. Daar waren vlak naast elkaar een verkeersbrug en een spoorbrug, die er nog steeds zijn. Op het zoekplaatje is van een spoorlijn/spoorbrug echter geen enkel teken, maar helemaal uitgesloten is het niet. Om een rolbrug als pontveer op te vatten gaat mij wat te ver.
Het Markkanaal werd tussen 1913 en 1915 gegraven. Het is onwaarschijnlijk dat daarover toen nog een rolbrug als op het zoekplaatje werd aangelegd.
Donderdag 17-3-2005 23:12:56
|
Gerard Nachbar (Almere): Correctie punt 4:
3 km ten zuidoosten van het station van Tilburg
Donderdag 17-3-2005 17:09:24
|
Gerard Nachbar (Almere): Okee,ik haal om te beginnen ANWB-Blad West 1: 100.000 van Noorbrabant uit 1953 er maar eens bij. Dat is dus alles ten westen van de lijn 's-Hertogenbosch-Oirschot.
1. Allereerst de vraag of een vergroting van de horizon, rechts in foto 1 en deels onder het zonnedak, nog extra inzichten oplevert. Een deel van de horizon lijkt er lineaalstrak uit te zien.
2. Het noordelijke deel, dus Roosendaal - Uden, ligt het meest voor de hand, want het betreft open terrein. Het zuiden betreft zandgronden met een coulissenlandschap.
3. Tot hoe ver (in oostelijke richting) rijkt de kennis van Wim Meulblok (zie 6 maart)? Ik denk aan een locatie ter plaatse van de kruising van snelweg plus spoorweg met de Mark, halverwege het traject Prinsenbeek-Zevenbergschehoek. De ANWB-kaart toont ook nog een secundaire weg ten westen van de snelweg. Een oudere kaart in mijn bezit toont hier een pontveer. Ook een rolbrug is als een pontveer op te vatten! De 50kV-lijn Roosendaal - Geertruidenberg kruist snelweg plus spoorweg minder dan 1 km zuidelijk van deze locatie, en kruist ruim 1 km ten westen van Terheijden de Mark. Kortom: een potentieel relevante locatie.
4. Er zijn 3 bruggen in het min of meer van west naar oost lopende Kanaal naar Mark, tussen Mark en Wilhelminakanaal: (a) weg Terheijden - Breda, nabij de Mark; (b) Weg Made - Teteringen; (c) nabij knooppunt Kanaal naar Mark en Wilhelminakanaal. Die (c) is interessant, want minder dan 1 km ten westen hiervan loopt een vanuit Geertruidenberg in zuidelijke richting gaande 50kV-lijn, die zich direct ten zuiden van het Kanaal naar Mark splitst in de lijn naar Roosendaal en de lijn die via ten zuiden van Tilburg naar Eindhoven loopt. Deze lijn kruist het Wilhelminakanaal ca. 3 km ten zuidwesten van het station van Tilburg.
5. In de ANWB-kaart van 1953 loopt er nóg een lijn van Geertruidenberg naar Eindhoven, maar die maakt geen deel uit van een ring, is duidelijk van latere datum en kruist het Wilhelminakanaal direct in de buurt van Geertruidenberg.
6 Voor het overige biedt deze kaart eerlijk gezegd weinig of geen aanknopingspunten.
(later meer)
Donderdag 17-3-2005 17:05:57
|
Jaap Tuik (Zwolle): Gerard vraagt naar het tracé van de diverse lijnen en gelukkig weten wij daar iets meer van dan van de juiste locatie van de foto's.
In 1916 werd begonnen met het deel van Geertruidenberg naar Helmond.De lijn liep vanaf de centrale aan de Donge, langs de westzijde van Geertruidenberg en vervolgens met een boog naar het oosten. De Donge werd enkele honderden meters ten noorden van Geertruidenberg gekruist. Daarna in een vrijwel rechte lijn naar Orthen bij sHertogenbosch. In dit deel van 32 km, een achttal waterkruisingen; 18 wegkruisingen en 2 spoorkruisingen. Vanaf Orthen eerst met een boog om de noordelijke uitlopers van Den Bosch en daarna in een rechte lijn naar een onderstation halverwege Uden en Zeeland. Dit was 24 km, zonder waterkruisingen, 7 wegkruisingen en 1 spoorkruising. Uden-Helmond was 21 km met 7 wegkruisingen en 1 spoorkruising. Ook hier geen waterkruisingen van betekenis. De Zuid-Willemsvaart werd iets ten noorden van Helmond gekruist.
Geertruidenberg-Helmond kwam in november 1919 onder spanning.
Bij het determineren van de foto's moet er rekening mee worden gehouden dat de boten heel goed in een water hebben kunnen liggen, dat min of meer parallel aan de lijnen liep. De masten kwamen overal in het landschap opgericht en de materiaalboten werden uiteraard zo dicht mogelijk bij een te plaatsen mast, afgemeerd.
Tussen 1919 en 1922 kwamen de overige tracé's gereed. Van Helmond naar Woensel bij Eindhoven, géén waterkruisingen en vanaf Woensel naar het onderstation ten zuiden van Tilburg, werd het Wilhelminakanaal waarschijnlijk gekruist nabij Oirschot en iets ten zuidoosten van Tilburg. Vanaf Tilburg, langs de westzijde van Oosterhout naar Geertruidenberg, waarschijnlijk géén waterkruisingen van enige betekenis. Tussen Eindhoven en Geertruidenberg dus wel steeds het Wilhelminakanaal in de buurt!
In de ring: Geertruidenberg-Roosendaal-Breda-Geertruidenberg kwamen wèl waterkruisingen voor, maar volgens Martin heeft in die buurt nooit een rolbrug gelegen, dus dat deel mogen we vergeten.
Donderdag 17-3-2005 12:02:22
|
Gerard Nachbar (Almere): Het zou helpen indien het exacte tracé van de diverse hoogspanningsleidingen bekend is. We hebben het over de begintijd, waarin 50 kilovolt een heel hoge spanning is, maar ik denk dat al eind jaren dertig deels op 100 kV of zelfs 200 kV is overgeschakeld. (We zitten nu op 400 kV voor het koppelnet.) Ik beschik over historische topografische info van Noord-Brabant in de vorm van ANWB-wegenkaarten uit 1958, repectievelijk 1953. Daarop vind je het achtvormige hoogspanningsnet met de Amercentrale bij Geertruidenberg als centraal punt. Roosendaal is hier het meest westelijke punt en Uden-Helmond het meest oostelijke. In verband met hinderwetkwesties et cetera ligt het voor de hand dat het oudere tracé ook werd gebruikt voor updates naar de "dikkere" kilovolts. Immers, achtvormig houdt een ringleidingconcept in, waarbij je de helft kunt uitschakelen en updaten naar een hogere hoogspanning.
Vele zoekplaatjeszoekers en -vinders kennen de groene (A3-formaat) historische provincieatlassen van Robas, die op de Bonnekaarten zijn gebaseerd. Het kan zijn dat updates van na 1920 het hoogspanningnet tonen. Mocht dat niet zo zijn, dan zijn we op naoorlogs kaartmateriaal aangewezen. Bijvoorbeeld mijn ANWB-info.
Het aanleggen van een hoogspanningsnet vereist veel cross country vervoerscapaciteit voor cement (fundering), staal (masten) en koperkabel: eerst via waterwegen, dan (de paarden!) via landwegen en als laatste door paarden- en mankracht. Redelijk diep water in de buurt (en dus op veel plaatsen) is relevant.
Kortom: hoe zinvol is het om alle waterkruisingen op basis van mijn ANWB-info op te sommen?
Maandag 14-3-2005 16:33:47
|
Christian van der Ven (Waalwijk): Naar aanleiding van de laatste reactie van Martin, waarin hij aangeeft de lokale cultuurhistorische vereniging te hebben benaderd, heb ik gisterenavond op het Waalwijkse gemeentearchief een aantal zaken nagezocht.
Er zijn helaas aldaar geen foto's beschikbaar van de rolbrug zoals die in Waalwijk (Besoyen) aanwezig was. Als oud-medewerker herinnerde ik me dat ook al niet. De enige bronnen zijn het door Martin al genoemde artikel van wijlen Sjef Vugts in "De Klopkei", waarvan de meeste gegevens afkomstig zijn uit het werkelijk prachtige boekwerk "De scheiding van Maas en Waal. Onder verlegging van de uitmonding der Maas naar den Amer", bewerkt door 'den ingenieur van den waterstaat' M.C.E. Bongaerts (een uitgave van het Ministerie van Waterstaat, Haarlem 1909). Vanaf bladzijde 111 volgt de informatie over de rolbrug van Besoyen.
Enkele vaste bezoekers van de Waalwijkse archiefdienst herkenden echter deze brug niet op de foto en evenmin de bebouwing daarbij. Ik zal echter op onze eigen website de foto nog eens plaatsen met daarbij de vraag te reageren. Misschien dat anderen meer zekerheid kunnen bieden. Ook in onze nieuwsbrief zal ik een oproep plaatsen.
Website: http://www.erstelinghe.nl
Vrijdag 11-3-2005 20:45:00
|
Martin Snuverink (Voorburg): Jaap Tuik, dank voor je reactie. Ik ben op je aanraden oostelijker gaan zoeken en heb je acht genoemde kruisingen bekeken. De meeste kwamen niet in aanmerking, hetzij omdat het getijderivieren/-kreken waren, hetzij omdat er geen (passende) bruggen overheen gingen.
De foto is duidelijk in poldergebied genomen, in dit geval dus de rivierkleigebieden langs de Maas. De Noord-Brabantse zandgronden sluit ik uit. Het water is zeker geen getijdewater. Wel goed bevaarbaar.
Ik denk dat ik de plek heb gevonden. Bij Waalwijk is een rolbrug geweest over het Zuiderkanaal (literatuurverwijzing zie onder). De Zomerdijk kruist het Zuiderkanaal vlak bij de haven van Waalwijk. De haven van Waalwijk werd pas in 1962 doorverbonden met de “grote” Maas. Voordien liep de toegang tot de Waalwijkse haven via het Zuiderkanaal. De rolbrug moet zich vlak bij de tegenwoordige schutsluis die de Waalwijkse Haven van de Maas scheidt hebben bevonden. Er is hier waterstaatkundig veel veranderd en vergraven. Van de situatie met de rolbrug zal wel niets meer herkenbaar zijn. Helaas heb ik geen beeldmateriaal op het web gevonden. Deze plek past in ieder geval bij het landschap op de foto. Het Zuiderkanaal is het verlengde van het Oude Maasje en loopt evenwijdig aan de Maas circa 300 m zuidelijker. Vermoedelijk stond dit kanaal voorheen niet in open verbinding met de Maas (en dus de Noordzee) en was het dus niet aan getij onderhevig.
Lit.: Vugts, J.M., De rolbrug over het Zuiderkanaal in de Zomerdijkweg te Waalwijk 16(4)-28.
Ik heb een mail gestuurd naar de Cultuurhistorische Vereniging Waalwijk met het verzoek om te reageren.
Website: http://www.erstelinghe.nl.
Maandag 7-3-2005 22:31:56
|
Jaap Tuik (Zwolle): Heel hartelijk dank Martin Snuverink, voor de moeite en voor de interessante informatie. Natuurlijk lopen sommige sporen dood en natuurlijk moeten we soms weer gewooon opnieuw beginnen. Door toedoen van velen, is echter al een respectabel aantal van onze zoekplaatjes opgelost. Naar wij hopen zal ook dit plaatje vroeg of laat haar geheimen prijs moeten geven.
Wellicht is de volgende informatie nog relevant:
Het fotonummer (975) duidt op de periode: zomer 1919- zomer 1920. Tussen 1916 en 1922 werd het gehele 50.000 V net in Noord Brabant aangelegd. Het gedeelte vanaf Geertruidenberg via Orthen (boven sHertogenbosch)naar Uden en verder tot Helmond, kwam in november 1919 onder spanning. Uit oude verslagen blijkt dat er tussen Geertruidenberg en Den Bosch sprake was van een achttal waterkruisingen. Waarschijnlijk betreft dit de Donge bij Geertruidenberg; het Zuider afwateringskanaal bij Raamsdonksveer; de Kerkvaart, (wat oostelijker); de Capelsche haven; de Sprangse Sloot (waarschijnlijk te smal om mee te tellen); de Waalwijkse Haven; de Drongelense Vaart (met 45 m hoge masten); de Groenendaalse Wetering en de Dieze nabij Orthen.
Van de andere tracé's ontbreken gegevens over het aantal kruisingen. Vanaf Helmond, via Eindhoven (Woensel) en Tilburg naar Geertruidenberg, moet in elk geval het Wilhelminakanaal één, of meerdere malen gekruist zijn. Het deel van Helmond tot Eindhoven kwam in 1920 onder spanning en het deel van Eindhoven tot Geertruidenberg, in 1921. Ook het tracé van Geertruidenberg tot Roosendaal werd in 1921 opgeleverd. Hierin ook enkele waterkruisingen, maar het aantal is ons niet bekend. Hetzelfde geldt voor Roosendaal - Breda en Breda -Geertruidenberg, tracé's die respectievelijk in 1922 en 1921 in bedrijf gesteld werden.
Gezien het fotonummer en de volgorde van de werkzaamheden, ligt Geertruidenberg - sHertogenbosch of eventueel Eindhoven - Geertruidenberg, wat meer voor de hand dan West Brabant.
Bedacht moet worden dat de aanleg van de lijnen geruime tijd vergde en de datering dus alleen maar een ruwe indicatie geeft.
Maandag 7-3-2005 11:24:58
|
Martin Snuverink (Voorburg): Slecht nieuws, helaas.
Ik ben zelf maar gaan kijken bij de Lamgatse brug in Zevenbergen.
De heer Wim Meulblok, lokaal (amateur)historicus aan de Zuidhaven te Zevenbergen en verzamelaar van historische foto’s en die sinds 1924 in Zevenbergen woont, vertelde mij desgevraagd dat er in Zevenbergen noch elders in het westen van Noord-Brabant ooit een rolbrug is geweest. Dus niet de Prinsenlandse Brug bij Dinteloord, niet de voormalige bruggen in Stampersgat en Standdaarbuiten en evenmin de Lamgatse brug. Deze bruggen zijn overigens in WO II door de Duitsers opgeblazen en niet meer hersteld.
Ik heb afbeeldingen gezien van de voormalige Lamgatse brug. Deze brug vertoonde inderdaad geen gelijkenis met de brug op het zoekplaatje.
Mijn conclusie is dat het zoekplaatje niet in Noord-Brabant-West is genomen. Over waar het dan wel zou kunnen zijn heb ik nog geen idee.
Zondag 6-3-2005 18:05:35
|
Martin Snuverink (Voorburg): Aanvulling:
Dit moet hetzelfde project zijn als dat van opgelost zoekplaatje 371. Zie daar.
De door mij veronderstelde plek van dit zoekplaatje bevindt zich op 1 tot 2 km van plaatje 371. We kijken dan in zuidwestelijke richting, richting Oudenbosch. De boerderij ligt dan aan de zuidelijke (linker)oever en het kampement aan de noordelijke (rechter)oever van de Mark. Ik vermoed dat de boerderij nog bestaat. In ieder geval is op de topografische kaart van 1998 op de aangewezen plaats een boerderij vlak aan de Mark aangegeven, maar dit zou eventueel een nieuwe op hetzelfde erf kunnen zijn.
Andere overeenkomsten tussen beide plaatjes zijn het jaartal (1919), de naam HEEMAF en de herkomst van dezelfde verzameling.
Wie gaat er kijken bij de Lamgatse fietsbrug?
Zaterdag 5-3-2005 16:39:47
|
Martin Snuverink (Voorburg): Deze opname dateert waarschijnlijk uit dezelfde tijd en betreft dezelfde streek en hetzelfde werk als opgelost zoekplaatje 400 (Terheijden). Ook hier vaarwater in Noord-Brabant-West. Het kan bijna niet missen of dit is de Mark/Dintel.
Na bestuderen van kaartmateriaal vermoed ik dat we dit moeten zoeken aan de Mark ten zuiden van Zevenbergen, bij de tegenwoordige jachthaven 't Lamgat, waar de Roode Vaart en de Mark samenkomen. In de 19e eeuw was daar een pontveer over de Mark, het Lamgatse Veer. Tegenwoordig is daar een hardhouten fietsbrug, de Lamgatse Brug. Waarschijnlijk heeft zo’n 70 meter westelijk van de fietsbrug de rolbrug van de foto gelegen. Getuige de literatuurverwijzing is bij het Lamgat zeker een brug geweest. Helaas beschik ik niet over de Historische Atlas van Noord-Brabant, zodat ik niet kan nagaan of daarop die brug staat aangegeven. De topografische kaart geeft boerderijen aan ter weerszijden van de Mark in het open land. Gezien de dukdalven is de rolbrug stellig geen tijdelijke voorziening. Relevante afbeeldingen heb ik op het web niet kunnen vinden. ik heb geen krantenonderzoek gedaan.
Literatuur: J.C. Manniën & W.C.M. van Oosterhout, "Over veren en bruggen aan het Lamgat" in: Jaarboek Heemkundekring De Honderd Hoeven 4 (1988) p. 85-119.
Woensdag 2-3-2005 00:36:56
|
Dit zoekplaatje is opgelost. U kunt hier niet meer reageren. Heeft u een dringende mededeling, ga dan naar de pagina 'contact'. Vermeld a.u.b. het nummer van het zoekplaatje.
|
![vergroting foto 1](javascript:openNewWindow("pics/438L-a.jpg")){kind=link}
![vergroting foto 2](javascript:openNewWindow("pics/438L-b.jpg")){kind=link}